“Beşer zulmeder, kader adalet eder” sırrı

“Beşer zulmeder, kader adalet eder” sırrı

Risale-i Nur’da da yerini alan ve ispat edilen “Beşer zulmeder, kader adalet eder.” sözü çok manidârdır. Çünkü “Başa gelen zulümlerde iki cihet var ve iki hüküm vardır: Biri insanın, biri kader-i İlâhînin. Aynı hâdisede insan zulmeder, fakat kader âdildir, adâlet eder.”[1] Evet “Beşer, zâhirî esbaba bakar; bazan yanlış eder, zulmeder. Fakat kader, başka noktalara bakar, adalet eder.”[2] Burada hususan beşerin zahiri esbaba bakarak zulmettiği nokta nazar-ı dikkatten kaçırılmamalıdır.

Pekâlâ, beşerin zulmü içersinde kader nasıl adalet eder? Bunu nasıl anlayabiliriz?

El-cevap: “Bir hâdisede hem insan eli, hem kader müdâhalesi olduğundan, insan zahirî sebebe bakıp bazen haksız hükmedip zulmeder. Kader; o musibetin gizli sebebine baktığı için adalet eder.”[3] Bu noktayı Bediüzzaman Hazretleri Kader Risalesi’nde şöyle bir temsille akla yaklaştırmıştır. “Meselâ, hâkim seni sirkatle(hırsızlıkla) mahkûm edip, hapsetti. Hâlbuki, sen sârık(hırsız) değilsin; fakat, kimse bilmez gizli bir katlin var. İşte, kader-i İlâhî dahi seni o hapisle mahkûm etmiş. Fakat, kader, o gizli katlin için mahkûm edip adalet etmiş; hâkim ise, sen ondan masum olduğun sirkate binaen mahkûm ettiği için zulmetmiştir.”[4] Demek ki kader zahiri değil, gizli kusurlar veya gayretullaha dokunan fiiller için musibet verebilir. Bu hâl kader cihetiyle ayn-ı hakikat ve mahz-ı adalettir. Ancak beşer kaderdeki hakiki kusura binâen değil, zahiri başka sebeplere binaen hükmettiği için bazen zulmeder. Bunun içindir ki “Beşer zulmeder, kader adalet eder.”sözü darb-ı mesel olmuş bir ifadedir.

Görüldüğü üzere başa gelen musibetlerde ve hadiselerde çok ince kaderî noktalar var. Demek ki “kader-i İlâhî netice ve meyveler itibarıyla şerden ve çirkinlikten münezzehtir; öyle de, illet ve sebep itibarıyla dahi zulümden ve kubuhtan mukaddestir. Çünkü, kader hakikî illetlere(sebeplere) bakar, adalet eder; insanlar, zahirî gördükleri illetlere(sebeplere) hükümlerini bina eder, kaderin aynı adaletinde zulme düşerler.”[5]

Zahiri musibetlerde ve şerlerde meselenin iki cihetini birden düşünmek ve görmek gerekir. Yoksa zulme ortak olunmuş olur. Bilindiği üzere zalimler için çok şiddetli tehdid-i azim vardır. “Zâlimlerin hakkı şüphesiz ki pek acı bir azaptır.”[6] Ve “Zulmedenlere en küçük bir meyil göstermeyin; yoksa Cehennem ateşi size de dokunur.”[7]

Hutuvat-ı Sitte’de Birinci Desiseyi bu noktadan iyi düşünmek ve içtimâî hayata o prensipler cihetinden bakmak gerekir. İngilizlerin İstanbul’u işgali hengâmında milleti aldatmak için ileri sürdüğü çok ciddi ve önemli aldatmalarından ilki şöyledir. “Der veya dedirir: “Siz kendiniz de dersiniz ki; musibete müstehak oldunuz. Kader zalim değil, adalet eder. Öyle ise size karşı muameleme razı olunuz.”[8]

Hutuvat-ı Sitte birinci desisede ruh-u gaddar sıfatına lâyık ruh-u menhus ya bizzat kendisi veya başkalarına ve halka vesvese verir. Onları aldatır, haksız muamelesini haklı gösterip kendini meşrulaştırmaya çalışır. Halbuki bu bir aldatma ve aldanmadır. Gerekçesi zahiren gayet makul ve kabul edilebilir bir vaziyettedir. Ancak hakikat kesinlikle O’nun verdiği vesvese gibi değildir. Bediüzzaman Hazretleri bu desiseye karşı Kur’ânî bir duruş sergiler ve kıyamete kadar tatbik edilecek bir ölçü verir. Şöyle ki; “Şu vesveseye karşı demeliyiz: Kader-i İlâhi isyanımız için musibet verir. Ona rızâdâde olmak o günahtan tevbe demektir. Sen, ey mel’un! Günahımız için değil, İslâmiyetimiz için zulmettin ve ediyorsun. Ona rıza veya ihtiyarla inkıyad etmek —Neûzu Billâh— İslâmiyet’ten nedamet ve yüz çevirmek demektir. Evet, aynı şeyi; hem musibettir. Allah verir, adalet eder; çünkü günahımıza, şerrimize zecren ondan vazgeçirmek için verir. O şeyi aynı zamanda beşer verir, zulmeder; çünkü başka sebebe binâen ceza verir. Nasıl ki, düşman-ı İslâm aynı şeyi bize icra ediyor. Çünkü müslümanız.”[9]

 

Beşer eliyle gelen musibet ve zulümlere bakarken hem beşerin baktığı zahiri sebebe, hem de kader cihetindeki hakiki sebebe birlikte bakmalıyız. Çünkü zalim, insanın kaderdeki kusurlarına binaen zulmetmiyor; kendi nefsi ve dünyevî çıkarı ve gayesi cihetiyle zulmediyor olabilir. Eğer o musibete kader fetva vermiş ise, insan kaderden gelen musibet oklarına karşı tevbe ve nedamet etmeli ve o kusurdan vaz geçmek için musibeti bir fırsat bilmelidir. Ancak beşerden gelen zulme de razı olmamalıdır.

Elhasıl: Kul başına gelen musibetlerin kader cihetini şu şekilde düşünmelidir: “Dinî olmayan musibetler, hakikat noktasında musibet değildirler. Bir kısmı ihtar-ı Rahmânîdir. Nasıl ki çoban, gayrın tarlasına tecavüz eden koyunlarına taş atıp, onlar o taştan hissederler ki, zararlı işten kurtarmak için bir ihtardır, memnunâne dönerler. Öyle de, çok zâhirî musibetler var ki, İlâhî birer ihtar, birer ikazdır. Ve bir kısmı keffâretü’z-zünubdur. Ve bir kısmı, gafleti dağıtıp, beşerî olan aczini ve zaafını bildirerek bir nevi huzur vermektir.”[10]  Öyleyse “Bu meselemizde, insanın zulmünden ziyade, kaderin adâleti ve hikmet-i İlâhiyenin sırrını düşünmeliyiz.”[11]

Abdülbâkî Çimiç

[email protected]

[1] Lem’alar,2013, s.643

[2] Kastamonu Lahikası,2013, s.385

[3] Kastamonu Lahikası,2013, s.272

[4] Sözler,2013,s.754

[5] Sözler,2013, s.754

[6] İbrahim Sûresi, 14:22.

[7] Hûd Sûresi, 11:113.

[8] Eski Said Dönemi Eserleri(Hutuvat-ı Sitte),2013,s.450

[9] Eski Said Dönemi Eserleri(Hutuvat-ı Sitte),2013,s.450

[10] Lem’alar,2013, s.27

[11] Lem’alar,2013, s.643

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir