İnsanda dört hastalık vardır. 1.Ye’is(ümitsizlik), 2.Ucb(iyiliklerine güvenme), 3.Gurur, 4.Sû-i zan(kötü zan) (Mesnevi-i Nuriye)

Bediüzzaman Hazretlerinin ifadesiyle: Hakbuki yeis(ümitsizlik) mâni-i herkemâldir. Maddî ve mânevî terakkinin engelidir. Şeytanın ordusuna iltihak etmektir. Sefaletin kaynağıdır.

Ucb, insanın yaptığı kemâlâtına, sevaplarına ve iyiliklerine bel bağlamasıdır. Halbuki, a’mâle güvenmek ucbdur, insanı dalâlete atar.

Gurur ile insan maddî ve mânevî kemâlât ve mehasinden mahrum kalır. İnsan gururun sevkiyle başkalarının ilminden istifâde etmez, nakıs kalır.

Sû-i zan, başkaları hakkında kötü zan ve düşüncedir. Halbuki insan hüsn-ü zanna(iyi düşünmeye) memurdur. Ancak bilmez ki sû-i zan yapan vartaya düşmüştür.

En önemli nokta şudur: “İnsan, herkesi kendisinden üstün bilmelidir.”(Said Nursi). Bir isan kendini salih bilse, salih olmadığına delildir.

Evet, şeytanı dinleyen bir nefis, kusurunu görmek istemez. Görse de, yüz tevil ile tevil ettirir.”Kabullenen ve rıza gözüyle bakan hiçbir kusur göremez. (el-Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn: 3:36)” sırrıyla, nefsine nazar-ı rıza ile baktığı için, ayıbını görmez. Ayıbını görmediği için itiraf etmez, istiğfar etmez, istiâze etmez, şeytana maskara olur. Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm gibi bir peygamber-i âlîşan”Ben nefsimi temize çıkarmam. Çünkü nefis daima kötülüğe sevk eder—ancak Rabbim merhamet ederse o başka. (Yusuf Sûresi, 12:53)” dediği halde, nasıl nefse itimad edilebilir?
Nefsini ittiham eden, kusurunu görür. Kusurunu itiraf eden, istiğfar eder. İstiğfar eden, istiâze eder. İstiâze eden, şeytanın şerrinden kurtulur. Kusurunu görmemek, o kusurdan daha büyük bir kusurdur. Ve kusurunu itiraf etmemek, büyük bir noksanlıktır. Ve kusurunu görse, o kusur kusurluktan çıkar. İtiraf etse, affa müstehak olur.(On Üçüncü Lema)